Maccartyzm - ogólna nazwa na zespół działań politycznych zainicjowanych przez specjalną komisję Senatu USA, Senate Internal Security Subcommittee powstałą 21 grudnia 1950- której przewodniczącym i inicjatorem był senator Patrick McCarran, wspierany bezpośrednio przez prezydenta Harryego Trumana, a sekretarzem Joseph Raymond McCarthy, od którego nazwiska pochodzi nazwa tego ruchu. Termin ten został po raz pierwszy użyty przez satyryka Herberta Blocka z Washington Post, 29 marca 1950 r.

Pierwotnie, celem powołania komisji było przeciwstawienie się infiltracji instytucji rządowych przez członków Partii Komunistycznej USA oraz agentów NKWD. Działania te jednak szybko wymknęły się spod kontroli i zostały rozszerzone przez grupę senatorów skupionych wokół McCarthyego na iniwiglację wszelkich środowisk opiniotwórczych - aktorów, reżyserów, dziennikarzy, naukowców.

Działania te polegały na przesłuchiwaniu osób z listy sporządzonej na podstawie osobistych i zazwyczaj niczym nie uzasadnionych podejrzeń McCarthyego i w przypadku braku odmowy współpracy, w postaci podawania nazwisk kolejnych osób podejrzanych o sprzyjanie lub związki z członkami partii komunistycznej, łamanie ich kariery. Łamanie to polegało w przypadku osób zatrudnionych w prywatnych przedsiębiorstwach na wysyłaniu donosu do ich pracodawców, zaś w przypadku pracowników rządowych na wydawaniu negatywnych opinii o dopuszczeniu ich do tajemnic państwowych.

Do najbardziej znanych ofiar maccartyzmu należą:

1. David Bohm, fizyk
2. Charlie Chaplin, aktor
3. Aaron Copland, kompozytor
4. Paul Erdős, matematyk
5. Dashiell Hammett, pisarz
6. Lillian Hellman, scenarzysta
7. Arthur Miller, scenarzysta i eseista
8. Paul Robeson, aktor, pisarz, sportowiec i piosenkarz
9. Waldo Salt, pisarz
10. Paul Sweezy, ekonomista, założyciel Monthly Review
11. John Garfield, aktor
12. Elia Kazan, reżyser, pisarz

Większość osób, ofiar McCarthyego, sympatyzowała w młodości lub w momencie przesłuchania z rozmaitymi ruchami lewicowymi, lecz większość "dowodów" na podstawie których skazywano je na "śmierć zawodową", była niewiarygodna. Samonapędzający się mechanizm działania komisji McCarthyego zaniepokoił w końcu samych jego inicjatorów z kół rządowych, którzy doprowadzili do publicznego ujawnienia sposobu jej działania.

Pierwszym, odważnym był generał Joseph Welch, szef adwokatury US Army, który w dyskusji przeprowadzonej w programie telewizyjnym stacji American Broadcasting Company, zarzucił wprost McCarthyemu brak elementarnego poczucia przyzwoitości. Dyskusja ta rozpoczęła narodową dysputę na temat działania komisji, która została podsumowana przez szczegółowy raport, sporządzony przez dziennikarza z CBS, Edwarda R. Murrowa, 9 marca 1954 r., którego skutkiem było oficjalne potępienie działań McCarthyego przez Senat USA kilka dni później.

Jakkolwiek, większość oskarżeń McCarthyego nie posiadała wiarygodnych podstaw, to jednak obecnie otwierane archiwa NKWD potwierdzają, że skala infiltracji ZSRR instytucji rządowych USA była istotnie w tym czasie dość wysoka. M.in. istnieją dowody na to, że istotnie Komunistyczna Partia USA była bezpośrednio finansowana przez ZSRR. Agentami ZSRR byli m.in Julius Rosenberg i Theodore Hall, którzy dostarczyli szczegółów na temat amerykańskiego programu nuklearnego, Alger Hiss - przedstawiciel USA w komitecie założycielskim ONZ oraz Harry Dexter White, współzałożyciel Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Działająca na oślep komisja McCarthyego nie zdołała jednak wykryć większości dobrze zakonspirowanych agentów ZSRR. Np. z wyżej wymienionych osób, komisja zainteresowała się tylko Juliusem Rosenbergiem i to wyłącznie dlatego, że jego żona była przez krótki czas członkiem partii komunistycznej. Senate Internal Security Subcommittee działała do roku 1972, jednak po odsunięciu McCarthyego z udziału w jej pracach zmieniono gruntownie zasady jej działania.